Mijn dochter Nina is inmiddels 6 jaar oud en kern gezond. Toen bij haar geboorte de diagnose GBS gesteld werd, werd onmiddelijk gestart met de behandeling. We bleven een week in het ziekenhuis. Pas toen we weer thuis waren ben ik mij echt gaan verdiepen in wat GBS nou eigenlijk precies is. Ik kwam al snel tot de conclusie dat het heel anders af had kunnen lopen. Het doel van deze blog is het creëren van awareness (bewustwording) omtrent besmetting met GBS. Lees je mee?
GBS en dragerschap
Veel mensen hebben Groep B streptokokken in hun lichaam. De bacteriën komen van nature veel voor in de darmen, vagina en baarmoedermond. Voor een volwassene kunnen de bacteriën in principe geen kwaad. Er zijn geen klachten en daardoor weet je vaak niet eens dat je drager bent.
Hoe raak je besmet met GBS: Dragerschap
Wist je dat ongeveer 20% van alle zwangere Nederlandse vrouwen drager is? Dit betekent zo’n 35.000 bevallingen waarbij de GBS-bacterie aanwezig is. Als je zelf drager bent van GBS, dan hoeft je kindje daar niet direct ziek van te worden. In sommige gevallen, zoals ook bij mijn dochter Nina, treden er wel ziekteverschijnselen op. Van alle baby’s worden er per jaar ongeveer 250 tot 300 ziek. 10% daarvan overlijdt aan de gevolgen van de infectie. Dat gebeurd meestal alleen als de diagnose pas laat gesteld wordt of als er complicaties optreden. Oké, de kans dat je baby daadwerkelijk een GBS infectie oploopt als jij drager bent is dus niet zo groot. Toch kan het gebeuren en dan is het belangrijk dat de symptomen in een vroeg stadium worden opgemerkt.
Wanneer en hoe wordt de baby besmet met GBS?
Als jij drager bent van de GBS-bacterie, loopt jouw baby dus kans om ook met de Groep B-Streptokokken besmet te raken. Uit onderzoek is gebleken dat besmetting op drie momenten kan plaatsvinden:
- Besmetting in de baarmoeder: Als je vliezen gebroken zijn, kan de bacterie via het vruchtwater je ongeboren baby besmetten.
- Besmetting in de vagina tijdens de uitdrijffase: Is de GBS-bacterie in het gebied rond de vagina aanwezig? Dan kan je baby daar besmet raken.
- Besmetting na de geboorte: Via de handen van een volwassene kan de baby in de eerste weken ook met Streptokokken-B besmet raken.
Het probleem is, dat de Groep B Streptokokken niet bij elke baby hetzelfde ziektebeeld tonen. Twee belangrijke factoren spenen een rol:
- de weerstand van de baby: Hoe goed is de weerstand van jouw pasgeboren baby?
- de duur van de besmetting: Hoe snel wordt de besmetting ontdekt en behandeld?
Deze factoren bepalen of je kindje ziek wordt en daarnaast ook de ernst van de ziekte.
Wat zijn de symptomen van een GBS besmetting? – Mijn ervaringen
De symptomen van GBS kunnen op verschillende momenten tot uiting komen. Ik vertelde je al, dat bij mij tijdens de bevalling al een aantal symptomen werden geconstateerd. Ook kan een urineweginfectie tijdens de zwangerschap op GBS wijzen. Urineonderzoek kan dan uitsluitsel geven. Ik heb zelf geen blaasontsteking gehad tijdens de zwangerschap.
Meconiumhoudend vruchtwater
In eerste instantie was het de bedoeling dat ik thuis zou bevallen. Toen mijn vliezen braken bij 40 weken en 5 dagen, bleek al snel dat ik meconium houdend vruchtwater had. De baby had in het vruchtwater gepoept en dat betekent een medische indicatie. Ik werd door de verloskundig doorverwezen naar het ziekenhuis. Op dat moment had ik nog geen weeën.
Samen met Sebastian ging ik op weg naar het ziekenhuis, zo’n 25 minuten rijden. Tijdens de autorit werd ik ineens overvallen door weeën. Wat rustig opbouwen? Ze kwamen gewoon meteen om de vijf minuten en eenmaal in het ziekenhuis werd dat snel sterker. De bevalling verliep prima. Ik zat in mijn eigen cocon en kon de ween goed de baas. Op een bepaald moment kreeg ik persweeën, maar ik had nog niet genoeg ontsluiting. Ik moest de weeën wegpuffen. Makkelijker gezegd dan gedaan. Het duurde een eeuwigheid, wat een hel.
Verandering in hartactie
Ineens was er sprake van een verandering in hartactie bij de baby. Wat een vreselijk moment was dat. De baby moest direct gehaald worden. Het enige wat ik toen dacht was: de baby moet eruit en wel nu. Met behulp van een knip een vacuümpomp en de nodige inspanningen van mijn kant werd Nina geboren. Ik herinner mij nog dat de kamer helemaal vol stond kinderarts, gynaecoloog, verloskundige en verpleging. Het allerengste moment was het moment dat Nina geboren werd. Het even duurde voordat we haar hoorden huilen. Dat moment staat mij nog bij als de dag van gisteren.
Koorts bij moeder en kind
Heel even mocht ik mijn dochtertje vasthouden. Dat mooie moment was van korte duur, want de verpleegster gaf aan dat zowel ik, als de baby koorts hadden. Direct werd het vermoeden van GBS uitgesproken. Wat ben ik blij dat het ziekenhuispersoneel dit zo snel heeft geconstateerd. Nina werd direct naar de couveuse afdeling gebracht, waar werd gestart met verschillende antibiotica in afwachting van de bloeduitslagen.
Daar lig je dan, voor het eerst moeder maar zonder baby. Papa was met Nina mee. Ook voor mij kwamen de verloskundige en gynaecoloog, want naast de knip was ik ook ingescheurd. Een subtotaalruptuur. Wat had ik mij die bevalling anders voorgesteld. De schoonmaakploeg was druk bezig om de, achteraf gezien, nogal macabere sporen van de bevalling weg te wissen. Het duurde twee dagen voordat ik sterk genoeg was om bij Nina op de kamer te liggen. Wat was ik blij toen het eindelijk zover was, al had ik zelf nog een lange weg te gaan tot volledig herstel.
Kleine Nina aan het infuus vlak na de geboorte.
Andere symptomen direct na de geboorte
Er kunnen ook nog een aantal andere symptomen optreden die op GBS kunnen wijzen. Of dit bij Nina zo geweest is weet ik niet, maar direct na de geboorte kan het zijn dat je kindje:
- kreunt bij het uitademen
- snel ademhaalt
- een bleke, grauwe kleur heeft
In de eerste dagen en weken (tot ongeveer 12 weken) kunnen er, naast bovenstaande, ook nog andere symptomen optreden. Let dan op:
- slapheid en sufheid
- ademstilstanden
- problemen bij het voeden (zowel aan de borst als uit de fles)
- overstrekken of geprikkeldheid
Gevolgen op korte termijn
Na besmetting met Groep B streptokokken, kunnen er al binnen 24 uur na de geboorte ziekteverschijnselen optreden. Als de baby in de eerste 6 dagen na de geboorte een besmetting oploopt, dan noemen we dit “vroeg neonatale GBS“. Bij baby’s die de ziekte pas na 6 dagen oplopen, wordt gesproken over “laat neonatale GBS“. Welke ziekte de baby uiteindelijk krijgt is heel verschillend. De meest voorkomende ziekten zijn echter:
- Sepsis (bloedvergiftiging) – In dit geval komt de bacterie in het bloed van de baby terecht. Er kunnen ontstekingen ontstaan in andere organen.
- Pneumonie (longontsteking) – Een longontsteking is ook een veel voorkomende ziekte bij besmetting met GBS. Zeker voor pasgeboren baby’s is een longontsteking levensbedreigend.
- Meningitis (hersenvliesontsteking) – Het woord zegt het al; het vlies rond de hersenen raakt ontstoken en dat kan ernstige gevolgen hebben.
Er zijn ook gevallen, waarbij een baby een combinatie van bovenstaande ziektes oploopt. Bij “laat neonatale GBS” is de kans op hersenvliesontsteking groter. Meer weten over hersenvliesontsteking? Klik dan hier.
Gevolgen op lange termijn
GBS hoeft geen gevolgen te hebben op lange termijn. Onze dochter Nina is er gelukkig goed vanaf gekomen en was door een snelle diagnose en behandeling met antibiotica als snel weer beter. Als er echter een ernstig ziekteverloop optreedt, dan kan dit ook voor de lange termijn blijvende gevolgen hebben. Soms zelfs me de dood tot gevolg. De meest voorkomende ernstige gevolgen op de lange termijn zijn:
- Slecht zicht of blindheid
- Problemen met horen of doofheid
- Epileptische aanvallen
- Spasticiteit
- Achterstand in ontwikkeling
- Leerachterstand
- Verlammingsverschijnselen
- Evenwichtsstoornissen
Bovenstaande staande gevolgen op lange termijn geven echter wel aan, hoe belangrijk het is dat de ziekte vroegtijdig herkend wordt.
GBS en een tweede of volgende zwangerschap
Mijn oudste en middelste dochter schelen ongeveer 1,5 jaar van elkaar. Tijdens de zwangerschap van Sara, mijn tweede dochter, had ik ook een aantal controles bij de gynaecoloog. Enerzijds vanwege de GBS en anderzijds vanwege de complicaties bij de eerste bevalling. Met groei-echo’s hielden ze de baby goed in de gaten. Een grote baby zou een keizersnede worden. Met 40 dagen en 2 weken zou ik ingeleid worden. Die ochtend begonnen de weeën vanzelf en beviel ik binnen 5 uur met antibiotica infuus in het ziekenhuis van Sara.
Streptokokken Groep B en thuisbevallen
Voor mijn eerste bevalling wou ik heel erg graag thuisbevallen. Ik was zelf, net als mijn broertje, ook thuis geboren. Lekker in je eigen omgeving. Als ik toen geweten had wat mij te wachten stond, had ik daar heel anders over gedacht. Wat ben ik achteraf blij dat Nina in het vruchtwater gepoept had, waardoor ik dus eigenlijk bij toeval al in het ziekenhuis was. Na die eerste ervaring heb ik nooit meer thuis willen bevallen.
6 weken na de geboorte van Nina, ging ik voor nacontrole naar de gynaecoloog in het ziekenhuis. De gynaecoloog vertelde mij, dat een thuisbevalling er voor mij bij een andere zwangerschap sowieso niet in zat. Het protocol dat mijn ziekenhuis hanteerde: Eenmaal een ziek kind door GBS? Dan heb je een medische indicatie en moet je in het ziekenhuis bevallen. Op de website van het RIVM lees je ook meer over Groep B Streptokokken en het actuele beleid. Preventieve behandeling met antibiotica kwam bij mijn laatste zwangerschap al onder vuur te liggen. Onnodig gebruik van antibiotica werkt immers resistentie in de hand. In mijn geval kwam daar nog bij dat Nina een grote baby was en door de bevalling met vacuümpomp had de nodige gevolgen. Het werd dus sowieso een ziekenhuisbevalling.
Bevallen met antibiotica infuus
Bij mijn tweede en derde zwangerschap beviel ik in het ziekenhuis. Mijn tweede dochter werd op natuurlijke wijze geboren op de dag dat ik ingeleid zou worden. Ik kreeg tijdens de bevalling een infuus met antibiotica. Eenmaal in het ziekenhuis, dacht de verpleging dat ik wat last had van spanningen. Ik bleef echter aandringen dat ik toch echt al weeën had. De monitor bewees al snel mijn gelijk. Op dat moment waren we echter al een heel eind op weg. Binnen (in totaal) vijf uur was Sara er al.
Als je antibiotica krijgt voor GBS, dan wordt dit in twee fasen toegediend. Er moet namelijk met tussenposen om de zoveel uur een gift gegeven worden. De tweede gift hebben we bij Sara niet gehaald. Na de geboorte waren er geen symptomen van GBS. We bleven 24 uur ter observatie. De tests wezen al snel uit dat er geen sprake was van een besmetting. Bij mijn derde zwangerschap werd besloten om bij 38 weken in te gaan leiden. Ook Sara had vastgezeten met haar schouders in het geboortekanaal. Bijkomend voordeel van inleiden was, dat ook de behandeling met antibiotica beter gecontroleerd kon worden.
Fotocredits: Hennie van Protief
Bevalling inleiden bij GBS
Bij mijn derde zwangerschap werd ik met 38 weken ingeleid. Na een mislukte poging met een ballonnetje en een nacht met een hormoonveter had ik genoeg ontsluiting om de bevalling in gang te zetten. ‘s Ochtends kreeg ik een eerste gift met antibiotica toegediend via een infuus. De verpleegkundige gaf nog bij de verloskundige aan, dat we misschien nog even moesten wachten met het prikken van de vliezen. De verloskundige dacht er echter anders over en wilde direct doorzetten.
Rond 10.15uur werden mijn vliezen geprikt. De weeën kwamen direct opzetten als enorme golven, wat zeg ik? Het leek wel een tsunami. Bij mijn eerdere bevallingen kon ik de weeën prima managen, maar wat er nu gebeurde… Ik kon het gewoon niet bijbenen. Na een uurtje en een paar houdingen verder gaf ik bij de verpleging aan dat ik dit zo nooit uren vol ging houden. De verpleegkundige vroeg of het dan misschien al zo erg was dat ik al persweeën had?
Ik had daar zelf niet bij stilgestaan, want persweeën heb je niet na één lullig uurtje weeën. Je kan toch niet in één uur van drie naar tien centimeter ontsluiting gaan? Hoe dan? Toen ze het woord persweeën zei, dacht ik meteen: ik voel gewoon het hoofd! De verloskundige kwam helemaal buitenadem aanrennen en was net op tijd om Maja “op te vangen”. Binnen 2 uur was ons derde meisje geboren. Valk voor de geboorte werd nog snel het tweede infuus antibiotica aangezet, maar heel veel kan ik (en dus ook de baby) daar niet van hebben binnengekregen. Gelukkig vertoonde ook Maja geen symptomen van een eventuele GBS besmetting.
Drie gezonde meiden – Lucky me
Ondanks mijn GBS dragerschap en één besmet kindje met GBS, zijn we vandaag de gelukkig allemaal gezond. GBS is voor ons niet meer dan een nare herinnering. Ook heb na een heftige bevalling ook twee hele intense, maar mooie bevallingen mee mogen maken.
Fotocredits: Caroline van EpicCaro
Mocht jij ook drager zijn van GBS en/of herken je bovenstaande symptomen bij iemand? Geef het zo snel mogelijk aan. Als je er snel bij bent, dan is de kans op blijvende schade en een ernstig ziekteverloop gewoon veel kleiner. Ik prijs mij nog dagelijks gelukkig dat het bij ons allemaal goed heeft uitgepakt.
Wil je lezen over onze andere ziekenhuiservaringen? Bekijk dan ook:
Fotocredits headerfoto: Caroline van EpicCaro
